ik beloofde hem een verslag maar Gerard heeft enkel mijn eerste indruk/brief gezien en een enkele foto. De periode na 1998 was erg woelig en nu heb ik pas de rust een en ander alsnog na te gaan en te publiceren. Aan de hand van kaarten en notities daarop, 281 foto's en aantekeningen in agendas. Een reisdagboek hou ik nooit bij, te druk als ik het heb met het ondergaan van de reis zelf. Daarom zijn mijn foto's zo belangrijk als documentatie van het alledaagse, zoals ik reis en zie. Bij mij geen tempels en kastelen. Ik bespaar je de kiekjes met 'me of we' op de voorgrond die het uitzicht bederven op waar 'we where'.....
De foto's en kaarten brengen me weer terug in Japan. Áls ik naar het buitenland zou moeten retireren doe mij dan maar een eenvoudig onderkomen tussen de bamboe in Japan. Maar ik wil het niet idealiseren.
Japan is en Japanners zijn niet eenvoudig te doorgronden en men voelt zich ook superieur op bepaalde manieren, daarover kan Karel van Wolferen goed schrijven. Zijn boek las ik nog net voor vertrek naar 'Nippon Koku'. Leert goed relativeren en kritisch kijken naar verschijnselen daar én hier als je daartoe de bereidheid hebt. Japan is moeilijk te vatten, het superioriteitsgevoel dat tot ellende en grootsheid heeft geleid op vele 'fronten'[sic]. Wat is er wezenlijk anders aan Westerse, blanke 'uitverkorenheid' en superioriteit?.....Ian Buruma las ik nog niet, lijkt ook interessant.....
